DNA (Deoksiribo Nükleik Asit): Protein sentezi için gereken genetik kodu taşıyan büyük organik molekül. Her kromozom, çoğunlukla DNA molekülünden oluşur. DNA; şekerler, fosfat ve çift sarmal yapıda düzenlenmiş bazlardan oluşur. DNA’nın belli kısımları, belli genleri belirler.
Kromatin: Kromatin, hücre çekirdeğinde DNA moleküllerinin proteinlerin etrafını sararak oluşturduğu yumak şeklindeki ağsı yapılardır. DNA+Protein’dir.
Kromozom: Prokaryot ve ökaryot hücrelerin çekirdeğinde bulunan, sayısı ve şekli her canlı için sabit ve belli olan, hücre bölünmesi sırasında iplikler halinde ortaya çıkarak koyu renkli boyanan yapılar. Kromozomlar üzerinde genler dizilidir. Kromatin kısalıp kalınlaşmasıyla ortaya çıkar.
Kromatit: DNA’nın hücre bölünmesi esnasında sentezlenen, protein bir zarf ile paketlenerek sentromer ile birbirine tutturulmuş iki kopyasından her biridir. Kromatitlere aynı zamanda eş kromozomlar denir. Kromozom eşlenmesi sonucunda oluşurlar ve iki kromatit bir araya gelerek kromozomu oluşturur.
Kardeş Kromatitler: Aynı kromozom üzerinde bulunan kromatitlerdir. DNA replikasyonu sonucu oluşur. Genetik yapıları birbirinin aynısıdır.
Homolog Kromozom: Anne ve babadan gelen kromozomların çift halinde gözlendiği durum. Homolog kromozomlar aynı gen aralığına sahip olup farklı alleller olarak bulunurlar.
Sentromer: Kromozom üzerinde iğ ipliğinin tutunduğu nokta. Kromozomlarda kardeş kromatitleri bir arada tutan kısıma verilen addır.
Kinetokor: Kinetokor, kromozomların sentromerlerinde özelleşme bölgeye verilen isimdir. Bir takım protein komplekslerinden oluşan kinetokorun amacı; hücrenin mitoz ve mayoz bölünmeler işlemleri sırasında kromozomları hareket ettirmektir.
Diploit Hücre: Diploit hücre, aynı kromozom takımından 2 tane içeren hücrelere verilen isimdir ve 2n ile gösterilir. Ökaryot canlıların vücut hücreleri diploittir. Örneğin; kedilerin vücut hücrelerinde bulunan toplam 38 adet kromozom (2n=2×19) veya insan vücut hücrelerinde bulunan toplam 46 adet kromozom (2n=2×23) bir diploit oluşturur.
Haploit Hücre: Haploit hücre, kromozom takımından 1 tane içeren hücrelere verilen isimdir ve n ile gösterilir. Örneğin; Kuşburnular da Haploit kromozom sayısı 7 adet kromozom (n=7) veya insan üreme hücrelerinde bulunan toplam 23 adet kromozom (n=23) bir haploit oluşturur.
Karyotip: Kromozomların uzunluk, sentromer konumu gibi özelliklerine göre sınıflandırılıp dizilmesidir. Bu yolla anormal kromozom sayıları tespit edilebilir.
Metastaz: Organizmanın herhangi bir yerinde oluşan bir hastalığın başka bir yere sıçraması, yayılması.
Döllenme: Yeni bir bireysel organizma oluşturma veya yavruların gelişimini başlatmak için gametlerin kaynaşması olayı.
Krossing over: Homolog kromozomların kardeş olmayan kromotitleri arasında genlerin karşılıklı olarak değiştirilmesidir.
Sinapsis: Mayoz bölünmenin erken evresinde erkek ve dişiye ait homolog kromozomların yan yana gelerek temas etmesi.
Tetrat: Mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların birbirlerine sarılarak oluşturdukları dört kromatitli yapı.
Gamet: Erkek veya dişi üreme hücresi.
Zigot: Dişi ve erkek eşey hücrelerinin birleşmesiyle oluşan döllenmiş yumurta hücresi. İki gametin birleşmesiyle oluşan hücre, bu hücrede gamet çekirdekleri birbiriyle kaynaşır.
Gonad: Eşey organı.
Embriyo: Çok hücreli diploit ökaryotlarda, yumurtadan meydana gelen dişi yumurtasının erkek spermiyle döllenmesiyle oluşan yedi günlük genç organizmaya embriyo denilmektedir. Embriyo oluşumunda birinci basamak döllenmedir.
Tozlaşma: Polenlerin rüzgâr, hayvanlar ve su aracılığıyla dişi üreme organının tepeciğine taşınmasına denir.